بخش اول
امر به معروف یعنی کسی را به انجام واجب یا مستحب ای که طرف نموده وادار کنیم و نهی از منکر یعنی کسی را از ارتکاب حرام یا مکروهی که قصد انجامش را دارد بازداشته، و منع کنیم.
اگر معصیت کار، نسبت به احکام شریعت جاهل باشد، بر همه مسلمین واجب است او را ارشاد نمایند تا بیاموزد؛ اگر دانسته و عامدانه اقدام به گناه می کند، شرع مقدس فریضه امر به معروف و نهی از منکر را واجب فرموده است تاکسی به بهانه علم گناهکار به معصیت است نتواند به عرصه بی‌تفاوتی بگریزد.
اسلام در کنار همه فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی و دعوت به خیر، بر همه مسلمانان فریضه مستقل دیگری به نام امر به معروف و نهی از منکر را واجب فرموده و این دو را مانند پیشگیری و درمان برای بیماری های فرهنگی اجتماع، ضروری می‌داند. فرهنگ‌سازی و دعوت به خیر جای امر به معروف و نهی از منکر را نمی گیرد.
تفاوت های امر به معروف و نهی از منکر با کار فرهنگی:
تفاوت اول:کار فرهنگی، زود بازده نیست و معمولاً در درازمدت نتیجه می دهد در حالی که اسلام با سامانه امر به معروف و نهی از منکر ،در صدد زدودن فوری گناهان از جامعه و تنگ کردن عرصه بر گناهکاران است.
تفاوت دوم: همواره کسانی در جامعه هستند که خویش را در معرض فعالیت‌های فرهنگی قرار نمی دهند و سر در آبشخور شیطان بزرگ داشته بنده زر و زور و تزویر دشمنان شده اند مانند کافور که از ترس شنیدن صوت قران پیامبر پنبه در گوش می کردند و هرگز جویای حقیقت و صلاح نبودند باید توجه کنیم کار فرهنگی در برابر چنین افرادی تاثیر گذار نخواهد بود چون آنان خود نمی خواهند و خود در عرصه های فرهنگی وارد نمی شوند در حالی که بر یکایک افراد جامعه اثر می گذارند و آنها را گمراه می کنند.
تفاوت سوم: امر به معروف و نهی از منکر بر خلاف دعوت تابع موضوع است یعنی در این فریضه به دلیل وقوع مکرر یا ترک معروف عکس العملی از طرف مکلف صورت می گیرد حال آنکه دعوت به خیر امریست مستمر و تابع ترک واجب یا ارتکاب حرام نیست به بیان دیگر بسیاری از اقدامات انجام شده توسط متولیان امور فرهنگی چون در ازای ترک معروف یا وقوع منکری نیست و جنبه آموزش عمومی و همگانی دارد در حیطه امر به معروف و نهی از منکر به حساب نمی آید.
امر به معروف و نهی از منکر سه مرحله دارد که عبارتند از:
1)اظهار ناراحتی از قلب به رفتار
2) تذکر زبانی
3) اقدام فیزیکی و توسل به زور.
مراحل اول و دوم وظیفه همه مسلمین است و مرحله سوم امروز به عهده مسئولان نظام اسلامی است، مردم در مواردی که نیاز به استفاده از قدرت فیزیکی باشد باید به مراجع انتظامی و قضایی اطلاع دهند.
آیا امر به معروف و نهی از منکر واجب است ؟
بنابر قول مشهور فقها امر به معروف و نهی از منکر واجب کفایی است که باید دقت شود تا زمانی که به تعداد کافی تذکر داده نشده و گناه همچنان ادامه دارد بر همه مکلفی واجب است امر به معروف و نهی از منکر کنند و تذکره یک یا چند نفر پیش از قطع کامل گناه، تکلیف را از سایرین ساقط نمی کنند.
"برگرفته از کتاب خود آموز امر به معروف و نهی از منکر اثر علی تقوی"
